WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO REALIZOWANY

 W MŁODZIEŻOWYM OŚRODKUWYCHOWAWCZYM  „DOM NA SZLAKU”

IM. TADEUSZA KUTRZEBY W ZAŁUSKOWIE

 

Wprowadzenie

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego (WSDZ) jest skierowany do wychowanek, rodziców, nauczycieli i wychowawców. Stanowi in­te­gralną część Pro­gramu Wy­cho­waw­czego Ośrodka. Analiza czynników ważnych przy podejmowaniu pierwszych decyzji edukacyjno – zawodowych oraz diagnoza zapotrzebowania społeczności Ośrodka na działania z tego zakresu zadecydowały o treściach ujętych w Wewnątrzszkolnym Systemie Doradztwa Zawodowego w MOW. Stworzony w Ośrodku Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego pomaga wychowankom w samopoznaniu własnych predyspozycji zawodowych (osobowości, potrzeb, uzdolnień, zainteresowań, możliwości), w przygotowaniu do wejścia na rynek pracy i w złagodzeniu startu zawodowego. Wychowanka ma możliwość dostępu do usług doradczych, w celu wspólnego rozwiązania problemów edukacyjno - zawodowych, ponieważ szkoła odgrywa szczególną rolę w kształtowaniu decyzji zawodowej uczennic w szkoly podstawowej.

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego w MOW obejmuje ogół działań podejmowanych przez Ośrodek w celu prawidłowego przygotowania wychowanek  do wyboru zawodu i kierunku kształcenia ponadpodstawowego. System określa rolę zadania i metody oraz formy pracy zawodoznawczej nauczycieli  i wychowawców w ramach rocznego planu działania i jest włączony do Statutu Ośrodka. Przygotowanie dziewcząt do trafnego wyboru zawodu i drogi dalszego kształcenia ponadpodstawowego jest jednym z najważniejszych celów wychowawczych. Aktualny rynek pracy stawia coraz wyższe wymagania młodzieży w zatrudnieniu. I dlatego realizacja Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego (WSDZ) jest tak istotna we właściwym przygotowaniu wychowanek do racjonalnych decyzji edukacyjno-zawodowych. To właśnie tutaj, absolwentka dokonuje najważniejszych wyborów w zakresie dalszego kształcenia ponadpodstawowego (czy będzie to liceum ogólnokształcące, profilowane, czy technikum, a może szkoła zawodowa lub inna droga kształcenia).

Założenia WewnątrzSzkolnego Doradztwa Zawodowego (WSDZ)

 

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego zakłada, że:

Wybór zawodu nie jest pojedynczym, świadomym aktem decyzyjnym ale procesem rozwojowym i stanowi sekwencję decyzji podejmowanych na przestrzeni wielu lat życia. Na wybór zawodu wpływają głównie wartości, czynniki emocjonalne, rodzaj i poziom wykształcenia, wpływ środowiska oraz preferencje zawodowe wywodzące się z doświadczeń dzieciństwa i rozwijające się wraz z upływem czasu. WSDZ obejmuje indywidualną i grupową pracę z wychowankami, rodzicami, nauczycielami, wychowawcami /Radą Pedagogiczną/.

Ma charakter planowych działań. Działania w ramach WSDZ nie mogą mieć charakteru doraźnego, sporadycznego, niezaplanowanego.

Koordynowane są przez psychologa/doradcę  pracującego w placówce. 

Za realizację programu doradztwa zawodowego odpowiedzialni są: dyrekcja placówki, pedagog, psycholog  oraz osoby współuczestniczące: wychowawcy klas, wychowawcy internatu, nauczyciele, bibliotekarz.

  • Program obejmuje dwu letni okres kształcenia.
  • Działania opisane w programie muszą być dostosowane do specyfiki placówki.

      Główny cel programu:

  • Pomaganie wychowankom w trafnym wyborze zawodu i drogi dalszego kształcenia oraz określenia własnych predyspozycji.
  • Przygotowanie wychowanek do świadomego wyboru dalszej drogi życiowej, świadomego wyboru szkoły, zawodu, zakładu pracy.

       Cele szczegółowe programu:

       w zakresie pracy z wychowankami:

  •  badania /diagnoza/ zapotrzebowania na działania doradcze prowadzone  
  • w Ośrodku,
  • zajęcia służące rozbudzeniu świadomości konieczności planowania rozwoju i kariery zawodowej, samopoznaniu i określeniu predyspozycji wyznaczających rozwój zawodowy i karierę zawodową,
  • kształcenie umiejętności analizy swoich mocnych i słabych stron
  • wyzwalanie wewnętrznego potencjału wychowanek
  • rozwijanie umiejętności pracy zespołowej i współdziałania w grupie
  • przełamywanie barier emocjonalnych
  • wyrabianie szacunku dla samej siebie
  • poznanie możliwych form zatrudnienia
  • zdobycie umiejętności przygotowania i pisania dokumentów towarzyszących poszukiwaniu pracy
  • zdobycie umiejętności pozytywnej autoprezentacji
  • zdobycie umiejętności przeprowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej
  • rozszerzenie zasobu informacji na temat sposobów poszukiwania pracy
  • poznanie możliwości dalszego kształcenia i doskonalenia zawodowego
  • reorientacja zawodowa w przypadku stwierdzenia niewłaściwego wyboru zawodu
  • rozwijanie świadomości mobilności zawodowej i pobudzanie aktywności do poszukiwania alternatywnych rozwiązań w różnych sytuacjach zawodowych i życiowych (w tym bezrobocie i niepełnosprawność)
  • zajęcia warsztatowe doskonalące umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej i współdziałania,
  • zajęcia warsztatowe uczące umiejętności redagowania dokumentów aplikacyjnych (CV, list motywacyjny),
  • zajęcia warsztatowe służące rozwijaniu i doskonaleniu umiejętności autoprezentacji i rozmowy wstępnej /kwalifikacyjnej/ z pracodawcami,
  • zajęcia warsztatowe służące promowaniu samozatrudnienia,
  • zajęcia warsztatowe służące zapoznaniu z obowiązującym prawem pracy 
     i prawem administracyjno-gospodarczym,
  • spotkania z absolwentami, którzy osiągnęli sukces zawodowy (promowanie dobrych wzorców),
  • spotkania z przedstawicielami różnych zawodów /zgodnie ze specyfiką kierunków kształcenia w placówce/,
  • umiejętności, twórczej postawy wychowanek,
  • organizowanie uczniowskiego wolontariatu,
  • indywidualna praca z wychowankami, które mogą mieć problemy
    z wyborem szkoły i zawodu;

      w zakresie pracy z rodzicami:

  • wypracowanie form wspierania wychowanek w wyborze ich dalszej drogi życiowej,
  • prezentacja założeń pracy informacyjno-doradczej Ośrodka na rzecz wychowanek;
  •  wspomaganie rodziców w procesie podejmowania decyzji edukacyjnych
     i zawodowych przez ich dzieci;
  • przedstawienie aktualnej i pełnej oferty edukacyjnej szkolnictwa na poziomie szkół ponadpodstawowych, MOW-ów;
  • gromadzenie i udostępnianie informacji edukacyjno-zawodowej;
  • informowanie rodziców o predyspozycjach, zdolnościach ich dzieci,
  • doskonalenie umiejętności wychowawczych,
  • podniesienie umiejętności komunikowania się ze swoimi dziećmi.
  • indywidualne porady dla rodziców, którzy mają problemy- zdrowotne, emocjonalne, decyzyjne, intelektualne, rodzinne itp.

       w zakresie współpracy z nauczycielami/ wychowawcami:

  • uzyskanie wsparcia i pomocy w pracy wychowawczej,
  • lepsze rozpoznanie potrzeb uczniów, ich poglądów, oczekiwań wobec szkoły i rynku pracy,
  • nakreślenie dalszego kierunku pracy z rodzicami i młodzieżą 

         Formy działań adresowane do wychowanek:

         zajęcia warsztatowe,

         lekcje wychowawcze,

         wycieczki do zakładów pracy,

         rozmowy doradcze,

         spotkania z przedstawicielami różnych zawodów,

         praca z Internetem,

         praca z Informatorami: o zawodach, o szkołach ponadpodstawowych, udostępnianie literatury z zakresu orientacji          zawodowej i poradnictwa zawodowego.

           Formy działań adresowane do rodziców:

         udostępnianie bazy danych i literatury z zakresu poradnictwa zawodowego,

         indywidualne rozmowy z doradcą zawodowym/psychologiem.

            WSDZ w ramach pracy z Radą Pedagogiczną obejmuje:

  • utworzenie i zapewnienie ciągłości działania wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zgodnie ze statutem placówki;
  • określenie priorytetów dotyczących orientacji i informacji zawodowej
    w ramach Programu Wychowawczego Ośrodka na każdy rok nauki;
  • określenie priorytetów dotyczących gromadzenia informacji i prowadzenia poradnictwa zawodowego w placówce;
  • realizację działań z zakresu przygotowania wychowanek do wyboru drogi zawodowej i roli pracownika, zawartych w Programie Wychowawczym Ośrodka;
  • identyfikację potrzeb i dostosowanie oferty edukacyjnej placówki do zmian  na rynku pracy.
  • zyskanie wsparcia i pomocy w pracy wychowawczej
  • lepsze rozpoznanie potrzeb uczniów, ich poglądów, oczekiwań wobec szkoły i rynku pracy
  • nakreślenie dalszego kierunku pracy z rodzicami i młodzieżą

        WSDZ w ramach pracy ze środowiskiem lokalnym i lokalnym samorządem:

  • tworzenie sieci lokalnego partnerstwa na rzecz rynku pracy i doradztwa zawodowego,
  • spotkania z przedstawicielami lokalnych firm, pracodawców i stowarzyszeń pracodawców /praktyki zawodowe, oczekiwania pracodawców, lokalny rynek zatrudnienia/,
  • wspólne z lokalnymi partnerami ubieganie się o środki unijne w ramach programów pomocowych,
  • pozyskiwanie środków /sponsorów/ na realizację przedsięwzięć w ramach WSDZ,
  • współpraca z instytucjami lokalnego rynku pracy /urzędy pracy, centra informacji/,
  • inicjowanie oraz uczestnictwo w lokalnych badaniach dotyczących  np. „oczekiwań pracodawców wobec absolwentów”, „rynku pracy w oczach absolwenta”, ‘szans i możliwości planowania własnego rozwoju zawodowego”.

  Uzasadnienie potrzeby prowadzenia działań z zakresu doradztwa zawodowego

Stworzenie Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego, w ramach którego psycholog/pedagog pomaga wychowankom w samopoznaniu własnych predyspozycji zawodowych /osobowości, potrzeb, uzdolnień, zainteresowań, możliwości/, w przygotowaniu do wejścia na rynek pracy i w złagodzeniu startu zawodowego, to cel którego realizacja niesie wiele korzyści. Wychowanka i jej rodzice  w każdej chwili mieliby zapewniony dostęp do usług doradczych, nie byliby osamotnieni w rozwiązywaniu problemów edukacyjno-zawodowych.

U podstaw wprowadzenia WSDZ w placówce leży przekonanie, że środowisko szkolne odgrywa szczególną rolę w kształtowaniu decyzji zawodowych wychowanek w szkole podstawowej, a także w trakcie uczenia się zawodu w wybranych szkołach w okresie późniejszym.

Zatem istnieje potrzeba:

  • Profesjonalnej pomocy, zwiększającej trafność podejmowanych decyzji edukacyjnych i zawodowych, minimalizującej koszty psychiczne wynikające z niewłaściwych wyborów.
  • Zagwarantowanie systematycznego oddziaływania na wychowanki
    w ramach planowych działań realizowanych metodami aktywnymi (warsztaty, zajęcia aktywizujące).

Udzielanie wychowankom pomocy w wyborze i selekcji informacji dotyczących edukacji  i rynku pracy, zgodnie z planowanym przez nich kierunkiem rozwoju zawodowego.

Obniżenie społecznych kosztów kształcenia dzięki poprawieniu trafności wyborów  na kolejnych etapach edukacji.

Cele i działania osoby prowadzącej działania doradcze

  • przygotowanie wychowanek do trafnego wyboru zawodu i drogi dalszego kształcenia oraz opracowania indywidualnego planu kariery edukacyjnej   
    i zawodowej;
  • przygotowanie wychowanek do radzenia sobie w sytuacjach trudnych, takich jak: bezrobocie, problemy zdrowotne, adaptacja do nowych warunków pracy  i mobilności zawodowej;
  • przygotowanie wychowanki do roli pracownika;
  • przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci
    w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych;
  • pomoc nauczycielom i wychowawcom w realizacji tematów związanych
    z wyborem zawodu w ramach lekcji przedmiotowych i zajęć w internacie;
  • wspieranie działań ośrodka mających na celu optymalny rozwój edukacyjny  i zawodowy wychowanki.

Zadania  osoby prowadzącej działania doradcze

  • systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania poszczególnych uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz pomoc w planowaniu kształcenia  i kariery zawodowej;
  • gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych 
    i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia;
  • prowadzenie zajęć przygotowujących wychowanki do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej;
  • koordynowanie działalności informacyjno-doradczej prowadzonej przez  placówkę;
  • współpraca z nauczycielami i wychowawcami w tworzeniu i zapewnieniu ciągłości działań w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego.

 Korzyści wynikające z działalności osoby prowadzącej działania doradcze

 Realnie i efektywnie działający wewnątrzszkolny system doradztwa pozwala realizować następujące cele:

       związane z kształtowaniem postaw i zachowań wychowanek:

  • przygotowanie do samodzielnego i aktywnego kształtowania swojej drogi zawodowej,
  • rozwój umiejętności rozpoznawania własnych zasobów osobistych i ich wykorzystywania w kształtowaniu swojej drogi zawodowej,
  • kształcenie nawyków nieustannego planowania przyszłości
    i konsekwentnego dążenia do realizacji celu,
  • kształtowanie postawy otwartości na wiedzę i prezentowania swojej osobowości,
  • kreowanie postaw aktywnych, przezwyciężania bierności, radzenia sobie    
    w sytuacjach trudnych i stresowych.

         związane z kształceniem umiejętności wychowanek:

  • planowania  przyszłości zawodowej,
  • organizowania działań swoich i zespołu (praca w grupie),
  • przygotowania dokumentów związanych z pracą zawodową,
  • poszukiwania pracy,
  • prezentowania się na rynku pracy,
  • nawiązywania kontaktów z pracodawcą (osobistych, telefonicznych, listy, kontakty przez internet itp.),przeprowadzania negocjacji.

         związane z wiedzą wychowanek:

  • poznanie "świata zawodów" (m.in. zadań i czynności, środowiska pracy,  przeciwwskazań i wymagań zawodów),
  • poznanie potencjalnych ścieżek edukacyjnych w wybranych zawodach,
  • poznanie zasad obowiązujących w kompletowaniu dokumentacji związanej  z pracą,
  • poznanie podstaw prawa pracy,
  • poznanie zasad prowadzenia korespondencji związanej z zatrudnieniem.

Obowiązujące akty prawne dotyczące udzielania uczniom pomocy
w wyborze zawodu i kierunku kształcenia

1. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. –Karta Nauczyciela ( Dz.U. z 2003 r., Nr 118, poz. 1112, Nr 137, poz. 1304, Nr. 203, poz. 1966, Nr. 228, poz. 2258 oraz z 2004 r., Nr. 96, poz. 959 i Nr 179, poz. 1845).

2. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz. U.z 1996 r., Nr 67, poz. 329 ze zm.)zobowiązuje placówki oświatowe do "przygotowania uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia".  

3. Rozporządzenie MEN z dnia 9 lutego 2007 r.

w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół, wprowadza funkcjonowanie wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego i nakłada na dyrektorów      

 i rady pedagogiczne szkół ponagimnazjalnych  "obowiązek organizacji wewnątrzszkolnego systemu poradnictwa zawodowego oraz zajęć związanych  z wyborem   kierunku kształcenia i zawodu”. 

4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010r.  w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej  w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.

5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie rodzajów, organizacji oraz sposobu działania publicznych placówek kształcenia ustawicznego i publicznych placówek kształcenia praktycznego, w tym publicznych ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego ( Dz. U. z 2003 r. Nr 132, poz. 1225).

6. Rozporządzenie MEN z 23 marca z 2009 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych.

 7. Statut Ośrodka.

 8. Strategia Rozwoju Edukacji na lata 2007-2013. 

9. Memorandum dotyczące kształcenia ustawicznego, uchwalone przez Komisję Europejską  w 2000 r.- w punkcie 5 zawiera zalecenia dotyczące profesjonalnej pomocy doradczej dla uczniów i studentów. Państwa Unii Europejskiej stosują te zalecenia w praktyce.

Wewnątrzszkolny system doradztwa na poziomie szkoły podstawowej

1. Zadania Rady Pedagogicznej: 

a) utworzenie i zapewnienie ciągłości działania wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zgodnie ze statutem ośrodka.

b) określenie priorytetów dotyczących orientacji i informacji zawodowej w ramach programu wychowawczego osrodka na każdy rok nauki.

c) realizacja działań z zakresu przygotowania uczennic/wychowanek do wyboru drogi zawodowej, zawartych w programie wychowawczym placówki.

Praca z uczennicami/wychowankami:

Klasa VII:

  • Poznawanie siebie.
  • Poznawanie zawodów. Podejmowanie wstępnych decyzji. Indywidualna praca z uczennicami, które mogą mieć problemy z wyborem szkoły i zawodu.

Klasa VIII:

  • Informacja edukacyjna i zawodowa.
  • Konfrontacja samooceny z wymaganiami szkół i zawodów – decyzje 

 

Praca z rodzicami:

Gromadzenie i systematyczna aktualizacja informacji edukacyjnej i zawodowej w ramach Szkolnego Punktu Informacji Zawodowej na terenie biblioteki szkolnej.

 

MODUŁOWY PLAN ZAJĘĆ DORADZTWA ZAWODOWEGO

W MŁODZIEŻOWYM OŚRODKU WYCHOWAWCZYM
W ZAŁUSKOWIE

 

                         MODUŁ I                           

Poznanie siebie

Kl. VII 

  • Zainteresowania, zdolności, umiejętności
  • Moje mocne i słabe strony
  • Uczenie się podstawą zdobywania wiedzy
  • Radzenie sobie ze stresem
  • Komunikacja werbalna i niewerbalna (warunki skutecznej komunikacji)
  • Autoprezentacja
  • Udzielanie indywidualnych porad wychowankom i wspieranie wychowawców w orientacji zawodowej wychowanek
  • Porozumiewamy się mową werbalną i niewerbalną

 

MODUŁ II

Świat zawodów- rynek pracy

Kl. VII/VIII

  • Zawód co to takiego? (planowanie kariery, czyli jak wybrać zawód?)
  • Zawód przeszłości czy przyszłości?
  • Wymagania i przeciwwskazania do danej pracy zawodowej
  • Udzielanie indywidualnych porad wychowankom i wspieranie wychowawców w orientacji zawodowej wychowanek
  • Zawód przeszłości czy przyszłości- charakterystyka rynku pracy
  • Praca i kształcenie w UE.

 

MODUŁ III

Kariera edukacyjno- zawodowa

Kl.  VIII

  • Planowanie dalszej ścieżki edukacyjnej.
  • Aktywne metody poszukiwania pracy.
  • Sporządzanie dokumentów aplikacyjnych.
  • Rozmowa kwalifikacyjna. Autoprezentacja.
  • Samozatrudnienie jako jeden ze sposobów na aktywizację zawodową.
  • Radzenie sobie w sytuacjach trudnych (stres, bezrobocie, problemy zdrowotne).
  • Planowanie ścieżki kariery zawodowej. Preferencje zawodowe.(90 min).
  • Praca i kształcenie w UE
  • Źródła wiedzy o szkołach ponadpodstawowych.
  • Zapoznanie się z wymaganiami i procedurami rekrutacyjnymi